Czym jest Grand Cru? Najkrócej ujmując, to crème de la crème tego, co oferuje natura wspólnie z pracą rąk ludzkich. Założyciel legendarnej marki cygarowej, Zino Davidoff, był pierwszym, który zadał pytanie: Dlaczego nie mielibyśmy stworzyć własnego Grand Cru de la Havane? Jak się okazało, pytanie było historyczne, a linia cygar – przez lata nosząca nazwę Chateau – od kilkudziesięciu lat zadowala podniebienia miłośników gatunkowego tytoniu i wina.
Cygaro jest stworzone dla wszystkich zmysłów, ku wszechstronnej rozkoszy: dla nosa, dla podniebienia, dla palców, dla oczu. Dobre cygaro zawiera w sobie obietnicę wszechogarniającej błogości – mówił Zino Davidoff. Pochodzący z okolic Kijowa bon vivant z krwi i kości wzniósł rytuał degustacji ręcznie zwijanych cygar na filozoficzny pułap. Miłość do cygar podzielał między innymi z Arturem Rubinsteinem, a w księdze gości prowadzonej przez Zino i jego żonę Marthę znajdziemy wpisy książąt, królów i innych osobistości.
Cygaro nigdy nie powinno być traktowane jak papieros. Jest to rzecz, która wymaga szacunku. Cygaro to król produktów tytoniowych i powinno być traktowane stosownie do jego rangi.
Zino Davidoff
Cygaro i wino dwa bratanki
Podobnie jak wino, cygaro odbieramy wszystkimi zmysłami. Trzymając w ręku równo zwinięte cygaro ozdobione estetycznym pierścieniem, chłoniemy pierwsze aromaty z korpusu i nierozpalonej jeszcze stopy; ostrożnie otwieramy głowę cygara, powoli, z namaszczeniem – by nie przegrzać olejków eterycznych – zajmujemy ogniem stopę. Następnie cieszymy się aromatycznym dymem, roznoszącym smaki zgodnie z tym samym degustacyjnym kluczem: pierwsze wrażenie (atak), rozwój smaku na podniebieniu i jego wybrzmienie w finiszu. Cygaro posiada dodatkowy atut w postaci retro-hale, czyli wydmuchania dymu nosem (oczywiście bez zaciągania się), dzięki czemu smak nabiera pełni niedostępnej przy degustacji wina.
Jak w winie tworzy się kupaże, tak przy produkcji cygar master blender odpowiada za dobranie odpowiednich liści do blendu. Pochodzą one z różnych regionów upraw, a także z różnych punktów wysokości rośliny. Słabe volado z dolnej części krzaka nie ma dużo smaku, ale zapewnia dobre spalanie – bez niego tętniące olejkami eterycznymi ligero nie byłoby dostępne dla naszych kubków smakowych. Finezyjnie skomponowana mieszanka zachwyca równowagą, nawet pomimo dużej mocy, a Shakespeare mógłby napisać sonet o tym jak każdy z liści współgra, by stworzyć piękną, aromatyczną harmonię!
Najważniejsze założenie cygarowej etykiety, skodyfikowanej przez Zino (w eseju The Connoisseur’s Book of the Cigar), stanowi: poświęć czas swemu cygaru. Ma ono szczególne zastosowanie w przypadku linii klasycznych (Signature, Grand Cru, Aniversario, Millennium). Są to cygara genetycznie wpisane w dziedzictwo marki. Davidoff nie szuka mocnych doznań zgodnie z wyznawaną czasem zasadą „niedrogo i intensywnie”. Grand Cru, podobnie jak inne „białe linie” (ozdobione tradycyjną białą banderolą, zwaną pierścieniem) wymagają uwagi i spokojnego palenia, aby je w pełni zrozumieć i czerpać z nich przyjemność.
Epikurejski sojusz: Davidoff i Rothschild
Zino Davidoff, który nigdy nie krył się ze swym zamiłowaniem do wielkich win bordoskich, po raz pierwszy publicznie postawił znak równości pomiędzy światem win i światem cygar. Linia Chateau zyskała wielu zwolenników, a jednym z nich był baron Philippe de Rothschild, który z chęcią użyczył nazw słynnych rodzinnych winnic poszczególnym formatom z linii. Tak powstały cygara Chateau Lafite, Chateau Mouton i Chateau Margaux. Nie wspominając o innych, takich jak Davidoff Dom Perignon.
Zachowało się nagranie, na którym obaj panowie spacerują przez piwnicę Chateau Margaux. Baron kroczy dostojnie pomiędzy beczkami, z narzuconą na ramiona peleryną, przypominająca staropolską delię. Wraz z nim – mistrz tytoniu, choć nie posiadający nadanego przez monarchę tytułu, ale arystokrata w swej filozofii tworzenia i degustacji cygar. Panowie rozprawiali o zróżnicowaniu szczepów winiarskich i regionów uprawy tytoniu. Baron twierdził, że te drugie nie są tak różnorodne, jak w świecie win. Ale owszem – oponował Zino, wskazując na różnice w terroir poszczególnych krajów, wymieniając Dominikanę i Honduras.
Cygarowe terroir
Rozmowy okazały się owocne – w roku 1983 amerykańska prasa doniosła, że „baron [Philippe de Rothschild] i ekspert od cygar Zino Davidoff wypuścili nową luksusową markę, Zino Mouton-Cadet”. Linia została oparta na tytoniach z Hondurasu, a do dziś marka Zino wchodzi w skład portfolio Davidoffa.
Do zestawienia regionów cygarowych należy dodać Nikaraguę, z której pochodzą wspaniałe cygara, stanowiące dziś lwią część światowej produkcji, prawie na równi z wiodącą prym Dominikaną, oraz zyskujący na znaczeniu Honduras. Ponadto wyśmienite tytonie pochodzą z Ekwadoru, Brazylii, Meksyku, Stanów Zjednoczonych, Kamerunu i Indonezji. Kuba, wbrew utartym stereotypom, stanowi niewielki procent światowej produkcji i pozostaje daleko w tyle za innowacyjnością oraz standardami jakości tak zwanego Nowego Świata. Choć – gwoli sprawiedliwości – nie można odmówić niepowtarzalnych walorów terroir najpiękniejszej wyspie Karaibów!
Ze źródeł dowiadujemy się, że miłość Davidoffa do win nie ograniczała się do Francji. Znalazłem w literaturze winiarskiej wspomnienie osoby, której Zino zapewnił w genewskiej restauracji niezapomniane doświadczenie z wybitnym ponoć Syrahem z Libanu (Joan C. Martin, Valencia Land of Wine: A Winemaker’s Selection).
Grand Cru z Doliny Cibao
Davidoff w swojej produkcji stosuje model from crop to shop (pisałem o tym we wpisie z wizyty na Dominikanie). Oznacza to, że każdy ze 170 etapów produkcji i każda z 300 ręcznie wykonanych czynności podlega ścisłej kontroli. Zaledwie 10 procent nasion przechodzi kontrolę jakości, potem jedynie 20 procent najlepszych liści trafia do cygar Davidoff. A to dopiero początek przygody, dzięki której otrzymujemy produkt z pochodzenia egzotyczny, ale posiadający szwajcarską gwarancję jakości!
Na blend Grand Cru składają się dominikańskie liście wewnętrzne Olor Dominicano, Piloto Cubano i San Vicente, pochodzące z Doliny Cibao, wraz z jedwabistym liściem okrywowym typu Connecticut Shade Grown z Ekwadoru. Nazwa Grand Cru w sposób oczywisty zachęca do sparowania tego cygara z winem. Jednocześnie, ze względu na umiarkowaną moc i subtelny smak, dobranie odpowiedniej pary jest nie lada wyzwaniem, szczególnie jeżeli myślimy o winie wytrawnym!
Co do pary z Grand Cru?
Cygara z linii Grand Cru cechują się krągłą drzewną nutą, odrobiną słodyczy i suszonych owoców. Nutom orzechów, lukrecji i miodu akacjowego towarzyszą przyjemny, delikatny, słodko-drzewny aromat oraz piękny kremowy finisz. Ze względu delikatny i smukły profil smakowy należy unikać ciężkich win. Możemy zacząć od najprostszego połączenia, sięgając po słodki Tokaj. Następnie, poprzez szampana (ewentualnie dobre prosecco DOCG Superiore), dojdziemy do odważniejszych, wytrawnych pozycji.
Parując cygaro Davidoff Grand Cru z białym winem, unikajmy kwasowości, a kremowy profil beczkowanego wina będzie idealnym komponentem udanej degustacji. Jeżeli decydujemy się na wino czerwone, uważałbym z wychodzeniem poza spokojny charakter lekkiego Pinot Noir.
Próbowałem trochę win z cygarem Grand Cru i muszę przyznać, że wyniki poszukiwań są tym etapie dla mnie samego zaskakujące. Okazuje się, że nie muszę zapuszczać się w dalekie winiarskie regiony świata, aby znaleźć satysfakcjonujące połączenie. Moim dotychczasowym faworytem jest bowiem wino… z Polski. Solaris z winnicy Turnau, produkującej polskie wina premium. Wino o kremowo-mineralnym profilu, który wspaniale uwydatnia kremowość cygara.
Wino ze starożytnej góry Bargylus
Mówiąc o śmiałości pairingowego doboru, sięgnięcie po syryjskie wino Bargylus z roku 2012 było zdecydowanie… zbyt odważnym krokiem! Solidny bliskowschodni kupaż Syraha, Cabernet Sauvignon i Merlota zachwycił mnie, ale totalnie przyćmił delikatny profil cygara, uwydatniając głównie drzewność i pikantność, dźwięczące jednak zza zasłony ciężkiego ciała wina. Ale zostawmy kwestię parowania – czas na obiecaną wyżej małą recenzję.
W nosie świeże jeżyny zebrane w lesie i lawenda. W ataku ciężka dymna mieszanka skóry, czekolady i śliwki. Podniebienie znów owocowe, wybrzmiewa śliwka. Finisz owocowo-dębowy, bliżej dojrzałej wiśni, z płynącym jak fala po powierzchni smaku powiewem wanilii oraz z ogromną, wysuszającą usta, tanicznoscią. To wszystko z przewijającą się tu i tam pieprzną nutą. Najbardziej zaskakuje kontrast nosa i ust! Uderzająca świeżość leśnych owoców w nosie i potężny, nawet nieco tytoniowy, profil w ustach. Piękne, imponujące wino! Podobnie zresztą oceniła je ceniona krytyczka, Jancis Robinson.
Grand Cru – początek odysei…
Ale! Skoro mówimy o Grand Cru, to pewnie w głowie kołacze Wam pytanie o połączenie z winem Grand Cru… No cóż, jeszcze nie mój budżet. Dlatego odyseję w poszukiwaniu idealnej pary uważam za rozpoczętą. Może okaże się, że będzie to Montrachet Grand Cru albo inna wybitna pozycja… ku czemu wyglądam z epikurejskim drgnięciem kącika ust! 😉
Degustowałem w Enotece Pergamin
Zdjęcia: Filip Obara
Zdjęcia archiwalne dzięki uprzejmości firmy Oettinger Davidoff
Jeśli kiedykolwiek ktoś zapytał mnie czy znam kogoś kto idealnie połączy słowo z innymi zmysłami jak smak, węch, dotyk to z pewnością wskaże na Ciebie. Nie wspominając o zmyśle wzroku, Twoje teksty są po prostu mistrzowskie. W tematyce, o której piszesz z taką pasją jestem totalnym laikiem, chociaż może bardziej powinien zainteresować mnie temat plantacji tytoniu. Takie właśnie miał mój dziadek jeszcze przed wybuchem wojny.
Violu! Serdeczne dzięki za odwiedziny i miłe słowa! A gdzie Twój dziadek miał te plantacje?? Ciekawy temat, sam chętnie się czegoś dowiem 🙂
Pozdrawiam!
O tak, zgadzam się z Violą, piszesz tak poetycko o smakach i zapachach cygar, że i ja chciałabym poznać ten świat. Fantastyczne zdjęcia i piękny język preznoszą w jakiś ekskluzywny świat dla wtajemniczonych. I tego właśnie efektu ci serdecznie gratuluję:)
Dziękuję za odwiedziny! 🙂 Ekskluzywny świat dla wtajemniczonych brzmi dwuznacznie, ale rozumiem, że masz na myśli to pozytywne znaczenie 😉 😛
Dla mnie wartość cygara wyraża się właśnie w jego kulturotwórczej roli, niezależnie od kontekstu kulturowego 😉 Degustowane z umiarem i z odpowiednim nastawieniem potrafi dać niezapomniane wrażenia.